Spory sądowe dotyczące tzw. kredytów frankowych są procesami długotrwałymi i najczęściej są one dwuinstancyjne. Kredytobiorcy często zmuszeni są więc czekać latami na prawomocne zakończenie sprawy i rozliczenie się z bankiem. Jak wygląda sytuacja kredytobiorców po uzyskaniu korzystnego rozstrzygnięcia? Jakie kroki powinni podjąć kredytobiorcy, by rozliczyć się z bankiem, wykreślić hipotekę i usunąć dane z rejestru dłużników BIK? Podstawę do tego stanowi prawomocny wyrok sądu – pisze na łamach Rzeczpospolitej adwokatka Beata Rodak.
Podstawą prawomocne orzeczenie
Zgodnie z art. 363 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia. Wyrok sądu II instancji jest prawomocny z chwilą wydania.
Zgodnie z art. 388 k.p.c. możliwe jest złożenie wniosku o wstrzymanie wykonania orzeczenia. W przypadku wystosowania przez bank takiego wniosku, sąd w tym samym składzie, który wydał orzeczenie, rozpoznaje wniosek wydając postanowienie o uwzględnieniu albo o oddaleniu takiego wniosku.Warto jednak dodać, że decyzja o wstrzymaniu wykonania orzeczenia jest w tych sprawach niezwykle rzadka. Postanowienie oddalające wniosek o wstrzymanie pozwala kredytobiorcy na podjęcie kroków zmierzających do rozliczenia z bankiem i wykonania wyroku.
W sprawach frankowych zasadniczo mamy do czynienia z następującymi typami wyroków (które są uzależnione od rozstrzygnięcia zapadłego w sprawie). Są to: wyrok ustalający nieważność umowy kredytu CHF, wyrok ustalający nieważność umowy i zasądzający określoną kwotę, a także wyrok zasądzający zapłatę określonej kwoty.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w czerwcowym wyroku, po raz kolejny stanął po stronie frankowiczów. Wcześniej uznał, że wadliwą umowę kredytową można unieważnić na żądanie lub za zgodą konsumenta. Teraz stwierdził, że w przypadku unieważnienia umowy bank nie może domagać się od kredytobiorcy wynagrodzenia za korzystanie z kapitału.
Rozliczenie kredytu po unieważnieniu umowy
Wyrok ustalający nieważność umowy wywołuje skutki w sferze prawnej. Taki wyrok uprawnia do wstrzymania dalszej spłaty rat, wykreślenia hipoteki banku oraz do usunięcia danych na temat zadłużenia kredytobiorcy z BIK.Po prawomocnym zakończeniu sprawy, bank najczęściej dobrowolnie rozlicza się z kredytobiorcą, który wygrał przed sądem, zawierając z nim tzw. porozumienie kompensacyjne, w ramach którego raty kapitałowo-odsetkowe „kompensują się” z kapitałem kredytowym. Jeżeli jednak bank nie decyduje się na dobrowolne rozliczenie, kredytobiorcy pozostaje wezwać bank do zapłaty i złożyć oświadczenie o potrąceniu wierzytelności.
W ramach porozumienia wpłacone raty kapitałowo-odsetkowe są kompensowane z kapitałem kredytu. Kredytobiorca jest zobligowany do przedstawienia dowodów potwierdzających wysokość wpłaconych rat nieobjętych wyrokiem i skompensować je z kwotą kapitału kredytu. Jeżeli bank jednak nie zgodzi się na porozumienie kompensacyjne, należy wezwać go do zapłaty kwoty i wyznaczyć bankowi termin.
W przypadki braku reakcji banku w wyznaczonym terminie kolejnym krokiem jest złożenie oświadczenia o potrąceniu wierzytelności.
Wyrok zasądzający określone kwoty
Najprostsza sytuacja występuje w przypadku spłaconych w całości kredytów, gdyż w takiej sytuacji sąd w wyroku zasądza kwotę, którą bank dobrowolnie ureguluje albo która to kwota zostanie wyegzekwowana na drodze postępowania egzekucyjnego.
Podstawowymi roszczeniami, z którymi występują frankowicze wobec banków, są roszczenia o ustalenie nieważności umowy kredytu i zapłatę w związku z nieważnością umowy oraz roszczenia związane z tzw. odfrankowieniem kredytu. Nie są to jednak wszystkie roszczenia, z jakimi mogą wystąpić osoby, które zawarły z bankami wadliwe umowy kredytów frankowych.
Usunięcie danych kredytobiorcy z BIK
Po uzyskaniu prawomocnego wyroku unieważniającego umowę warto jak najszybciej wnioskować do banku o wykreślenie informacji na temat zadłużenia z rejestru BIK oraz wydanie tzw. listu mazalnego, będącego oświadczeniem banku o wygaśnięciu zobowiązania. To zdecydowanie przyspieszy dalsze postępowanie i ułatwi kredytobiorcy dokonanie rozliczeń z bankiem.
Co powinno znaleźć się we wniosku o wykreślenie danych z BIK? Oczywiście dane kredytobiorcy (takie jak: imię, nazwisko, adres zamieszkania), dane banku oraz – dane umowy, która była podstawą dla wpisu w BIK. Warto, by taki wniosek zawierał również krótkie uzasadnienie.
Uzasadnienie wniosku sprowadzać się będzie do wskazania, że umowa została uznana za nieważną. Warto załączyć do wniosku odpis wyroku. Bank na rozpoznanie takiego wniosku ma 30 dni, a brak odpowiedzi ze strony banku w tym terminie należy poczytać za rozpatrzenie reklamacji zgodnie z wolą klienta (art. 8 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej).
Jak postępować, jeśli Bank nie wykreśli naszych danych z BIK? Należy zwrócić się bezpośrednio do BIK o wykreślenie wpisu i zaprzestanie dalszego przetwarzania danych osobowych.
Postępowanie egzekucyjne
Po prawomocnej przegranej, co do zasady, banki nie uchylają się od rozliczenia umów CHF, które zostały unieważnione przez sąd. Może jednak – czysto hipotetycznie – zdarzyć się sytuacja, że bank odmawia w całości albo w części wykonania wyroku. Wówczas sprawę należy skierować na drogę postępowania egzekucyjnego.
Do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego potrzebny jest odpis prawomocnego wyroku opatrzony klauzulą wykonalności. Klauzula wykonalności nadawana jest na wniosek uprawnionego. Zgodnie z treścią art. 77a ustawy o kosztach w sprawach cywilnych nie pobiera się opłaty od pierwszego wniosku o wydanie na podstawie akt odpisu orzeczenia kończącego postępowanie z klauzulą wykonalności, złożonego przez stronę, która wszczęła postępowanie. Tym samym, pierwszy taki wniosek jest darmowy.
Czytaj na portalu Rzeczpospolitej: https://www.rp.pl/konsumenci/art39084611-jakie-sa-praktyczne-sposoby-wykonania-wyroku-ws-kredytu-frankowego
